ဧရာဝါဆုိ heading (type face) စာလုံး

ဧရာဝါဆုိ စာလုံးဒီဇုိင်းအသစ် ထုတ်ေဝလုိက်ပါသည်။

ဧရာဝါဆို စာလုံးဒီဇိုင်းဟာလည်း ေရှးခဲစာလုံးေခတ်မှာ ေခတ်စားခဲ့တဲ့ စာလုံးပါ။ အလှအပ အတွက်တင် မက စာေစာင်များနှင့် သတင်းစားများတွင်ပါ ေခါင်းစီးစာလုံးအြဖစ် ကျယ်ကျယ်ြပန့်ြပန့် သုံးစွဲခဲ့ြကတာကို ေတွ့ရပါတယ်။ စာလုံးမှာ လုံးဝိုင်းသည့် ဒီဇီုင်းေပါ်တွင် အေြခခံေသာ်လည်း အတွင်းတွင် စာလုံးထု အထူယူထားပုံမှာ ြကည့်၍ေကာင်းပါသည်။ ကနုတ်ဆန်ဆန် စာလုံးအြဖားများ ထည့်သွင်းေရးဆွဲခဲ့ေသာ်လည်း အရမ်းလဲ မနွဲ့ မာလဲမမာပဲ အဆင်ေြပ လှပသည်ဟု ထင်ပါသည်။ ေရှးကေရးခဲ့ေသာ်လဲ ေခတ်ဂရပ်ဖစ် အြမင်အရလဲ ေခတ်မီေနသည်ဟုလဲ ဆိုချင်ပါသည်။ ဒီဇိုင်းကို အနည်းငယ် ြပင်ဆင်သည်မှလဲွ၍ မူရင်းခဲစာလုံးမူကို ြပန်လည် ေရးဆွဲခဲ့ြခင်း ြဖစ်ပါသည်။

ဧရာ ြမန်မာ ယူနီကုဒ် ရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ေတွကို ေြပာြပပါလား ?

နိုင်ငံတကာမှာ ယူနီကုဒ် လှုပ်ရှားမှုေတွ ၁၉၈၇ ခုနှစ် ကတည်းက စတင် ေပါ်ေပါက်ခဲ့ြပီး၊ ပထမဆံုး Unicode Standard 1.0 ကို ယူနီကုဒ်အဖွဲ့ (Unicode consortium) ကေန ၁၉၉၂ ခုနှစ် ေအာက်တိုဘာလမှာ ထုတ်ြပန်ခဲ့ပါတယ်။

အဲဒီေနာက် ကမ္ဘာသံုး အက္ခရာဇယား (Universal Character Set) ကို ဆက်လက် ြပုစုြကရာမှာ ြမန်မာနဲ့ တိုင်းရင်းသား အက္ခရာေတွကို စနစ်တကျ ဇယားချနိုင်ခဲ့ေပမယ့် အဲဒီဇယားအတိုင်း ရာနှုန်းြပည့် အတိအကျ လိုက်နာတဲ့ ယူနီကုဒ် စာလံုးေတွ ေပါ်ေပါက် မလာတဲ့အတွက် အက္ခရာ စံလွဲတဲ့ ြပဿနာေတွကို ြကံုေတွ့ ခဲ့ရပါတယ်။ ဥပမာ - ကွန်ြပူတာနဲ့ စာစီရာမှာ ြဖစ်ေစ၊ ေဖာင့် (Font) ေြပာင်းရာမှာ ြဖစ်ေစ စာလံုးအရွယ်နဲ့ အထားအသို လွဲမှားတာမျိုးေတွ ြကံုခဲ့ရပါတယ်။ ဒါတင်မက အင်တာနက်မှာ ြမန်မာလို ေရးြကဖတ်ြကတဲ့ အခါ ေဖာင့်စနစ်ေတွ မညီညွတ်တဲ့ အတွက် စာလံုးေတွကို မှန်မှန်ကန်ကန် မြမင်ရတာမျိုး၊ database ထဲမှာ ြမန်မာလို သိမ်းဆည်းထားတဲ့ အချက်အလက်ေတွကို စံနစ်တကျ ြပန်လည် ရှာေဖွရာမှာ အခက်အခဲ ေတွ့တာမျိုးေတွ ကိုလည်း ြကံုခဲ့ရြကပါတယ်။ ေနာက်ြပီး ကွန်ြပူတာ သံုးစွဲသူေတွ အေနနဲ့ ြမန်မာစာ ေရးထံုးမှာရှိတဲ့ ပင့်၊ ယစ်၊ ဆွဲ၊ ထိုး ဆိုတဲ့ အြဖည့်အက္ခရာ အတို၊ အရှည်ေတွကို ရိုက်နှိပ်ရာမှာ ေြမာက်များစွာေသာ အပို ခလုပ်ေတွကို ခက်ခက်ခဲခဲ မှတ်သားရှာေဖွ ရိုက်နှိပ်ခဲ့ြက ရပါတယ်။

ဒါေြကာင့် အဲဒီလို အခက်အခဲ ေတွကို ေြပလည်သွားေအာင် ြကိုးပမ်းတဲ့ အေနနဲ့ ြမန်မာယူနီကုဒ် ေဆွးေနွးပွဲ တခုကို ေနာင်တချိန် ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ်အဖွဲ့ ြဖစ်လာမယ့် အဖွဲ့က ကမကထ ြပုြပီး ထိုင်းနိုင်ငံ ဇင်းမယ် တက္ကသိုလ်မှာ ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၀၉ ခုနှစ် ေဖေဖါ်ဝါရီလမှာ ြပုလုပ်တဲ့ ဒီေဆွးေနွးပွဲကို ြမန်မာနိုင်ငံ ြပည်တွင်း၊ ြပည်ပက ယူနီကုဒ် ပညာရှင်ေတွ၊ ဂရပ်ဖစ် ဒီဇိုင်းပညာရှင်ေတွ၊ ဘာသာေဗဒ ပညာရှင်ေတွနဲ့ ဘေလာ့ဂ်ဂါေတွ တက်ေရာက် ေဆွးေနွးခဲ့ြကြပီး၊ မတက်ေရာက်နိုင်တဲ့ ပညာရှင် တချို့ကေတာ့ ပညာရပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အချက်အလက်ေတွကို ေပးပို့ ေဆွးေနွး ခဲ့ပါတယ်။ ေဆွးေနွးပွဲ ြပီးတဲ့ေနာက်မှာ လည်းပဲ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် အဖွဲ့ဟာ ြပည်တွင်းြပည်ပ ပညာရှင်ေတွနဲ့ စဉ်ဆက်မြပတ် ဆက်လက်ေဆွးေနွး ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီေနာက် ရလာတဲ့ အြကံဉာဏ်ေတွနဲ့ အေတွ့အြကံုေတွ အေပါ် အေြခခံြပီး ဧရာယူနီကုဒ် အဖွဲ့က အားသွန်ခွန်စိုက် ြကိုးပမ်းခဲ့တာေြကာင့် ၂၀၀၉ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလမှာ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ်ရဲ့ ပထမဆံုး ေြခလှမ်းကို လှမ်းနိုင်ခဲ့တာ ြဖစ်ပါတယ်။

ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် က လက်ရှိ ြမန်မာ ယူနီကုဒ် ေဖာင့်ေတွ အြကားမှာ ဘယ်လို ထူးြခားမှုေတွ ရှိပါသလဲ ?

ေယဘုယျ သေဘာ ေြပာရရင်ေတာ့ ယူနီကုဒ်ေဖာင့် တခုနဲ့ တခုြကားမှာ သိပ်ြကီးမားတဲ့ ထူးြခားမှုေတွ မရှိနိုင်ပါဘူး။ ဒါေပမယ့် ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ်ကို ေနာက်ဆံုးထွက် Unicode Standard 5.2 နဲ့ အေြခခံြပီး ေရးထားတာရယ်၊ Windows PC ေတွက Microsoft Office တို့ Adobe တို့လို အေရးြကီးတဲ့ application ေတွမှာ အမှားအယွင်း မရှိပဲ သံုးနိုင်တာေတွ၊ ပါဠိ ပါဌ်ဆင့်ေတွ အြပင် အြခား တိုင်းရင်းသား စာေပေတွပါ ပါရှိလာတာ ကေတာ့ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ်ရဲ့ ထူးြခားမှုေတွလို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။ ေနာက်ြပီး ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးေတွ ထွက်လာတဲ့ အချိန်မှာ Microsoft Windows ရဲ့ Internet browser ေတွြဖစ်ြကတဲ့ Firefox, Opera, Google Chrome, Safari စတာေတွမှာ ေဖာင့်ကို ြမုပ်ထားလို့ ရတဲ့ font embedding နည်းစံနစ်ေတွ ပူးတွဲ ထွက်ရှိေနခဲ့တာ ဟာလည်း ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးများကို သံုးစွဲရာမှာ ပိုမိုအဆင်ေြပ လွယ်ကူ ေစခဲ့ပါတယ်။ ဒီထက် ပိုြပီး ထူးြခားတာ ကေတာ့ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးေတွကို ေငွေြကး အြမတ်အစွန်း အတွက် ထုတ်လုပ်ြဖန့်ချီ ခဲ့တာ မဟုတ်ပဲ အများသံုးအတွက် ရည်ရွယ်ြပီး လွတ်လပ်ေသာ နည်းပညာရင်းြမစ် Open Source အေနနဲ့ ထုတ်လုပ် ြဖန့်ချီခဲ့တာ ြဖစ်ပါတယ်။ ဆိုလိုတာ ကေတာ့ မူပိုင်ခွင့်ကို ဧရာယူနီကုဒ် အဖွဲ့က ပိုင်ဆိုင်ေပမယ့် ထူးြခားတာက ဧရာယူနီကုဒ် စာလံုးေတွကို ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ်အဖွဲ့ရဲ့ ခွင့်ြပုချက်နဲ့ ဘယ်သူမဆို လွတ်လွတ်လပ်လပ် ထပ်ဆင့်ြပုြပင် ဖန်တီးခွင့် ေပးထားြခင်းပဲ ြဖစ်ပါတယ်။

ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ်က ပါဠိ ပါဌ်ဆင့်ေတွ အတွက် လုပ်ေဆာင် ထားတာေလးေတွကို ရှင်းြပေပးပါလား ?

ပါဠိ ပါဌ်ဆင့်ေတွနဲ့ ပတ်သက်လို့ လည်းပဲ ပါဠိဘာသာကို နှံ့စပ်ကျွမ်းကျင်တဲ့ ရဟန်းေတာ်ေတွ၊ ဘာသာေဗဒ ပညာရှင်ေတွနဲ့ တိုင်ပင်ညှိနှိုင်းြပီးမှ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးေတွကို ေရးဆွဲခဲ့တာမို့ အသံုးအနည်းဆံုး ပါဠိ အက္ခရာေတွ ကိုပါ အခက်အခဲ မရှိ သံုးစွဲနိုင်မှာပါ။ ေနာက်ြပီး ပါဠိ အက္ခရာေတွကို ေနရာ ချစဉ်က (ဧရာြမန်မာ အက္ခရာေတွကို ေနရာချစဉ်က အတိုင်း) ကမ္ဘာသံုး အက္ခရာ ဇယားနဲ့အညီ အတိအကျ ေနရာချထား တာေြကာင့် စံလွဲတဲ့ ြပဿနာ မရှိနိုင်ပါဘူး။ အကယ်၍ သံုးစွဲသူေတွ အေနနဲ့ လက်ေတွ့ သံုးစွဲြကည့်လို့ အခက်အခဲ တစံုတရာ ေတွ့လာခဲ့မယ် ဆိုရင်ေတာင် ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် အေထာက်အကူြပု အဖွဲ့ကေန ကူညီေြဖရှင်း ေပးသွား နိုင်မှာပါ။

ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် သံုးစွဲသူေတွ အတွက် Font converter လုပ်ေဆာင်ထားတယ်လို့ သိရပါတယ်။ အဲ့တာနဲ့ ပတ်သက်ြပီး နည်းနည်းေလာက် ရှင်းြပပါလား ?

ေဇာ်ဂျီ၊ ြမန်မာ ၁၊ ယူနီကုဒ် ၅.၁ စာလံုးများ၊ ဝင်းဗားမိစ်၊ ဝင်းအင်းဝ၊ ဘီအိုင်တီ (BIT) ေဖာင့်ေတွကို အခက်အခဲ မရှိ အြပည့်အဝ ေြပာင်းလဲေပးနိုင်တဲ့ Ayar Text Tools ေခါ် font converter တမျိုးကို ဧရာ ဝဘ်ဆိုဒ်မှာ တင်ေပးဖို့ ရှိပါတယ်။ ေလာေလာဆယ်မှာ Myanmar Text Tool ဆိုတာကို တင်ထား ေပးပါတယ်။ Ayar Text Tools ေခါ် font converter ထဲမှာဆိုရင် ေဒတာေဘ့စ်ေတွ အြပင်၊ အက္ခရာစဉ်ြခင်း၊ ဝဏ္ဏြဖတ်ြခင်းများ အတွက်ပါ သံုးစွဲတဲ့ ပရိုဂရမ်တခုကို ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် အတွက် အခမဲ့ ေဝငှ ေပးထားပါတယ်။ ဒါနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အေြကာင်းအရာကို ေရးသားထားတဲ့ အင်တာနက် စာမျက်နှာလိပ်စာ (link) အတိအကျ ကေတာ့ http://www.ayarunicodegroup.org/faq/myanmar-text-tools-convertor/#more-212 ြဖစ်ပါတယ်။

ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ်မှာ တိုင်းရင်းသား စာေပေတွ အတွက်လဲ ပါဝင်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ တိုင်းရင်းသား စာေပေတွနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အချက်အလက် ေတွကို ေြပာြပေပးပါလား ?

ြမန်မာ တိုင်းရင်းသား စာလံုးေတွကိုလည်း Unicode Standard 5.2 ကို အေြခခံြပီး ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် အဖွဲ့က ဖန်တီး ေနပါတယ်။ ေလာေလာဆယ်မှာ ကရင် စာေပအတွက် (စေကာ ကရင်၊ အေရှ့ ပိုးကရင်၊ အေနာက် ပိုးကရင်စာ) ေတွ အတွက် ဖန်တီး ေပးထားခဲ့ြပီး ြဖစ်ပါတယ်။ တချို့ တိုင်းရင်းသား ယူနီကုဒ် စာလံုးေတွဟာ စမ်းသပ်တဲ့ အဆင့်တခုကို ေရာက်ေနြပီမို့ မြကာခင်မှာပဲ ဧရာဝဘ်ဆိုဒ်က တဆင့် သံုးစွဲသူေတွ လက်ထဲကို ြဖန့်ချီေပးနိုင် ေတာ့မှာပါ။ တိုင်းရင်းသား စာေပ အတွက်ကိုလည်း အေကာင်းဆံုး ြဖစ်ေအာင် ေသေသချာချာ သုေတသနြပုြပီး သက်ဆိုင်ရာ စာေပနယ်က ပုဂ္ဂိုလ်ေတွ၊ ဘာသာေဗဒ ပညာရှင်ေတွ နဲ့ တိုင်ပင်ေလ့လာ လုပ်ေဆာင်လျှက် ရှိေနပါတယ်။ တိုင်းရင်းသား စာေပေတွနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ စာလံုးေြပာင်း ပရိုဂရမ် font converter ေတွကိုလည်း လိုအပ်ချက်ေတွ အေပါ် အေြခခံြပီး၊ ြကိုးပမ်း ေပးသွားဖို့ ရှိပါတယ်။

ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် ကို ဘယ်သူေတွကို အတွက် ေမျှာ်မှန်း ထားခဲ့ပါသလဲ။ လက်ရှိမှာေရာ ဘယ်သူေတွ စတင် သံုးစွဲေနြပီလို့ ေြပာလို့ ရပါသလဲ ? ၊ ဘယ်သူေတွ အတွက် အသံုးကျမယ်လို့ ေမျှာ်လင့်ပါလဲ ?

ဧရာ ဝဘ်ဆိုဒ်က တဆင့် ေဖာင့်ေတွ၊ Keyboard ေတွနဲ့ လက်ကွက်ေတွကို download လုပ်ြကတဲ့ လူအေရအတွက် စာရင်းကို http://code.google.com/p/ayarunicode/downloads/list?q=label:im နဲ့ http://code.google.com/p/ayarunicode/downloads/list?q=label:ttf မှာ ေတွ့နိုင်ပါတယ်။ သို့ေသာ် ဒါဟာ download လုပ်ြကတဲ့ အေရအတွက် စာရင်းသာ ြဖစ်ြပီး ဘယ်လို ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးေတွက ဘယ်လို ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ သံုးစွဲမယ် ဆိုတာကိုေတာ့ မှတ်တမ်း တင်ထားနိုင်တာ မရှိလို့ အတိအကျ ေြပာနိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။

ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးေတွဟာ ပံုမှန် ကွန်ြပူတာ စာရိုက်ရာမှာ ြဖစ်ေစ၊ ပံုနှိပ်လုပ်ငန်း အတွက် သံုးစွဲရာမှာ ြဖစ်ေစ၊ အင်တာနက်ေပါ်မှာ ြဖစ်ေစ၊ အမှားအယွင်း မရှိပဲ အလွယ်တကူ သံုးစွဲနိုင်တာေြကာင့် ေကျာင်းသားေတွနဲ့ ရံုးလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူေတွ၊ ကွန်ြပူတာ စာစီစာရိုက် လုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူေတွနဲ့ ဂရပ်ဖစ် ဒီဇိုင်း ပညာရှင်ေတွ အြပင် အင်တာနက် သံုးစွဲြကသူ ေတွပါ တစထက် တစ တိုးြမှင့် သံုးစွဲလာြကလိမ့်မယ်လို့ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် အဖွဲ့က ခန့်မှန်းပါတယ်။ ဒါကလည်း ြမန်မာစာနဲ့ တိုင်းရင်းသား စာလံုးေတွကို ေရးသား သံုးစွဲြကသူေတွ အားလံုးနဲ့ အကျံုးဝင်တာမို့ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးေတွကို သူတို့ အားလံုးအတွက် ရည်ရွယ် ဖန်တီးထားတာလို့ ေြပာနိုင်ပါတယ်။

Microsoft မဟုတ်ဘဲ Mac ေခါ် မက်ကင်ေတာ့ရှ် တို့ လင်းနတ်တို့ မှာေရာသံုးလို့ ရပါသလား ?

Mac မှာ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးေတွကို အသံုးြပုတဲ့ အခါ Adobe အုပ်စုဝင် application ေတွြဖစ်ြကတဲ့ Photoshop, InDesign နဲ့ Illustrator တို့ကလွဲလို့ တြခား application ေတွမှာ ligature ြပဿနာေတွ ရှိေနဆဲ ြဖစ်ပါတယ်။ Mac မှာသံုးတဲ့ Internet browser ေတွမှာလည်း ligature ြပဿနာေတွ ရှိေန ပါေသးတယ်။ ဒါေပမယ့်လည်း Mac Internet browser ေတွမှာ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးေတွကို သံုးမယ်ဆိုရင် Safari သံုးတာက Firefox သံုးတာထက် ပိုြပီး အဆင်ေြပပါတယ်။ Mac application ေတွနဲ့ browser ေတွ အားလံုးမှာ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ ်စာလံုးေတွကို အခုထက် ပိုြပီး အဆင်ေြပေြပ သံုးနိုင်ေအာင် ဧရာယူနီ ကုဒ် အဖွဲ့က ဆက်လက် ြကိုးပမ်းေနပါတယ်။

Unicode Standard 5.2 က ဘာလို့များ Unicode Standard 5.1 နဲ့ မတူဘဲ ေ-- နဲ့ ြ-- က ေရှ့ေရာက်သွားတာလဲ ဆိုတာ ရှင်းြပ ေပးပါလား ?

သေဝထိုးနဲ့ ယရစ်ကို ကမ္ဘာသံုး အက္ခရာဇယား (Universal Character Set) အတွင်း ေနရာချတဲ့ ကိစ္စမှာ Unicode 5.2 နဲ့ Unicode 5.1 က ကွာြခားမှု မရှိပါဘူး။ တကယ်ေတာ့ သေဝထိုးနဲ့ ယရစ် ကိစ္စဟာ Unicode Standard version ကွာြခားမှုနဲ့ မသက်ဆိုင်ပဲ encoding system ကိစ္စနဲ့သာ သက်ဆိုင်ပါတယ်။ ယူနီကုဒ် အဖွဲ့ (Unicode Consortium) က ေလာေလာဆယ် အတည်ြပုထားတဲ့ ြမန်မာစာ ေရးထံုး ဖွဲ့စည်းမှု စံနစ် (Myanmar Character Encoding System) ထဲက သေဝထိုးနဲ့ ယရစ် တွဲဖက် ေရးထံုးကို application အများစုက အသိအမှတ် မြပုြကပါဘူး။ ဒါေြကာင့် သေဝထိုးနဲ့ ယရစ် ေနရာလွဲတဲ့ ြပဿနာဟာ ြမန်မာယူနီကုဒ် စာလံုး စံနစ်တိုင်းမှာ ြကံုေတွ့ ေနရတဲ့ ြပဿနာ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒီ encoding ြပဿနာကို application ေတွက ေြဖရှင်း မေပးသေရွ့ သေဝထိုးနဲ့ ယရစ် ြပဿနာ ရှိေနဦးမှာ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒီြပဿနာကို ြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုး ဖန်တီးသူေတွက ေြဖရှင်းေပးလို့ မရတဲ့ အြပင်၊ ဒီြပဿနာ ေြပလည်သွားတဲ့ အထိ ြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးေတွကို ပိုမို ေကာင်းမွန်ေအာင် ထပ်မေရးပဲ ထိုင်ေစာင့်ေနဖို့ ဆိုတာလည်း မြဖစ်သင့်ပါဘူး။ ဒါေြကာင့် ဒီြပဿနာကို ချွင်းချက်တခု အြဖစ် လက်ခံြပီး ဧရာယူနီကုဒ် စာလံုးေတွကို ဖန်တီးခဲ့တာ ြဖစ်ပါတယ်။

တကယ်ေတာ့ ဒီလို encoding ြပဿနာမျိုးကို အေရှ့တိုင်းက စာေရးထံုး စံနစ် အများစု - ဥပမာ အိန္ဒိယြပည်သံုး ေဒဝနာဂရီ (Devanagari) နဲ့ တရုတ်၊ ဂျပန်၊ ကိုရီးယား စာေရးနည်း စံနစ်ေတွမှာ ြကံုေနရဆဲ ြဖစ်ပါတယ်။ အကယ်၍ Unicode Consortium က ေလာေလာဆယ် အတည်ြပုထားတဲ့ ြမန်မာစာ ေရးထံုး စံနစ်ထဲက သေဝထိုးနဲ့ ယရစ် တွဲဖက် ေရးထံုးကို ြပင်ဆင်ေပဖို့ ြမန်မာ ယူနီကုဒ် အဖွဲ့ေတွက တညီတညွတ်တည်း ေတာင်းဆိုနိုင်မယ် ဆိုရင်ေတာ့ ဒီြပဿနာကို ေရှာင်လွှဲေကာင်း ေရှာင်လွှဲနိုင်ပါလိမ့်မယ်။ ဘာပဲေြပာေြပာ ြမန်မာ လက်နှိပ်စက် စံနစ်ကို အေြခခံတဲ့ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် ေရးထံုးဟာ သေဝထိုးနဲ့ ယရစ် တွဲဖက်ေရးထံုး ကလွဲလို့ ယူနီကုဒ်အဖွဲ့ (Unicode Consortium) က အတည်ြပု ထားတဲ့ ြမန်မာစာ ေရးထံုးမူနဲ့ တထပ်တည်း ကျတဲ့အတွက် သိပ်ြကီးမားတဲ့ ြပဿနာ မဟုတ်ဘူးလို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။

ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုး ရဲ့ Normalization အေြကာင်း၊ rendering အေြကာင်းလည်း ရှင်းြပေပးပါဦး ?

Normalization ဆိုတာ သတ်မှတ်ထားတဲ့ စံ၊ ေရးထံုးအတိုင်း ြဖစ်လာေအာင် လုပ်ေဆာင်ြခင်းကို ဆိုလိုပါတယ်။ Normalization ဆိုတာထက် Text Normalization ဆိုရင် ပိုြပီး သင့်ေတာ်ပါတယ်။ စာေရးသားသူ ေတွက အမျိုးမျိုး ေရးသားထားတဲ့ ပံုစံကို သတ်မှတ်ထားတဲ့ စံအတိုင်း ြပန်လည်း ေြပာင်းယူတာကို ဆိုလိုတာပါ။ ဥပမာ အေနနဲ့ ကိုကိုေရ ကို ရိုက်မယ်ဆိုပါေတာ့ ... (တချို့က ကြကီးြပီး၊ လံုးြကီးတင် တေချာင်ငင် က--ိ-ု က--ိ-ုေရ လို့ ရိုက်ြကမယ်။ တချို့က ကြကီးြပီး၊ တေချာင်ငင်၊ လံုးြကီးတင် က--ု-ိ က--ု-ိ ေရ လို့ ရိုက်ြကမယ်။) အဲဒါေတွကို သတ်မှတ်ထားတဲ့ စံတခု အေနနဲ့ ြပန်လည် ြပုစုတာကို ေြပာတာပါ။ ဆိုလိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်က အသံတူ၊ အေြကာင်းတူ အက္ခရာေတွကို လိုအပ်တာထက် ပိုေနရင် ြဖုတ်ပစ်တာမျိုးကို ေြပာတာပါ။ ဥပမာ တေချာင်းငင် အတိုနဲ့ အရှည်ကို ြကည့်မယ်ဆိုရင် အဓိပ္ပါယ်ေရာ အသံုးအနှုန်းပါ တူတာေြကာင့် Unicode ဇယားမှာ တလံုးတည်းသာ ေနရာ ေပးထားတာမျိုးကို ဆိုလိုပါတယ်။ အလားတူပဲ ဝိုက်ချနဲ့ ေမာက်ချ ေတွကိုလည်း တလံုးတည်း ထားနိုင်ေအာင် ြကိုးစားရပါတယ်။ ဒါေပမယ့် တိုင်းရင်းသား ဘာသာ စကားတခုြဖစ်တဲ့ ပိုးကရင်ရဲ့ ေရးထံုးမှာ ေမာက်ချကို မြဖစ်မေန သံုးရမယ့် အေနအထားမျိုးေြကာင့် ဝိုက်ချေရာ၊ ေမာက်ချကိုပါ Unicode ဇယားမှာ ထည့်ထားရတဲ့ အေနအထားမျိုးလည်း ရှိပါတယ်။

ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးေတွဟာ ယရစ် ( ြ ) တခုကလွဲရင် ြမန်မာစာေရးထံုး အတိုင်းပဲ အေြခခံ ထားပါတယ်။ ပံုမှန်အားြဖင့် Normalization ဆိုတာကို ကိုတြခား ပရိုဂရမ် တခုအတွင်းမှာ သွားေရာက် လုပ်ေဆာင်ရတာ ြဖစ်ပါတယ်။ Normalization ကို အတိုင်းအတာ တခုအထိ လုပ်ေပးနိုင်တဲ့ software ကိုလည်း ဧရာ အင်တာနက် စာမျက်နှာမှာ မည်သူမဆို အခမဲ့ ရယူနိုင်ေအာင်လည်း စီစဉ်ေနပါတယ်။ Rendering ရဲ့ အဓိပ္ပါယ်ကို ြမန်မာလို ဆီေလျာ်မယ့် စကားလံုးက ပံုေဖာ်ြခင်းပါ။ ပရိုဂရမ် အများစုမှာ တိုက်ရိုက်ပံု ေဖာ်ြပီးသား မရှိတဲ့ ကိစ္စလိုမျိုး၊ ဥပမာ 3D လိုဟာမျိုးမှာ indirect setup လုပ်ြပီး အေချာသတ် ြကည့်လိုတဲ့အခါ rendering လုပ်တဲ့ သေဘာပါ။ Rendering မှာ ြမန်မာစာ ေရးထံုးအရ အသံတူ၊ အေြကာင်းတူ ြဖစ်ေပမယ့် အြမင်အားြဖင့် မတူတဲ့ ေနရာေတွမှာ စာလံုးေတွရဲ့ ပံုသဏ္ဌာန်ေတွကို အလျဉ်းသင့်သလို ေြပာင်းေပးတာမျိုးကို ဆိုလိုြခင်း ြဖစ်ပါတယ်။ အထက်ပါ တေချာင်းငင် အတိုအရှည် ဥပမာကိုပဲ ြကည့်မယ်ဆိုရင် တချို့ေနရာမှာ တေချာင်းငင်ကို အတိုအေနနဲ့ အသံုးြပုြပီး၊ တချို့ေနရာေတွမှာ အရှည်ကို အသံုးြပုရတာမျိုးပဲ ြဖစ်ပါတယ်။ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးေတွဟာ ကမ္ဘာသံုး အက္ခရာဇယား (Universal Character Set) အတွင်း ေနရာချတဲ့ အတိုင်း လိုက်နာထားြပီး open type rander ကို အေြခခံြပီးေတာ့ ဖန်တီးထားခဲ့တာလို့ ေြပာနိုင်ပါတယ်။

ဥပမာ။

သဏဌာန် လို့ ရိုက်ရင် သဏ္ဌာန်

စဏဍာ လို့ ရိုက်ရင် စဏဍာလ

မဟာသမုဒ္ဒပိေဌ လို့ ရိုက်ရင် မဟာသမုဒ္ဒပိေဌ

စတဲ့ စကားလံုးေပါင်း များစွာကို ေသချာေလ့လာ စီစစ်ြပီး၊ သံုးစွဲသူေတွ အတွက် များစွာ လွယ်ကူေစမယ့် Auto Rendering များကို ထည့်သွင်းြပုစု ဖန်တီး လုပ်ေဆာင် ထားပါတယ်။

ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် ရဲ့အားသာချက်၊ အားနည်းချက်ေတွ ရှိပါသလား ?

ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးစံနစ်မှာ အားနည်းချက် ေတွေရာ၊ အားသာချက်ေတွပါ ရှိပါတယ်။ လက်ရှိ ြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးေတွ အားလံုးရဲ့ အားနည်းချက်က Apple ြဖစ်တဲ့ Mac မှာ ေကာင်းေကာင်း အလုပ် မလုပ်ေသးြခင်း ပါပဲ။ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုး စံနစ်မှာလည်း ဒီြပဿနာ ရှိေနဆဲ ြဖစ်ေပမယ့် Mac Adobe application တချို့မှာ အခက်အခဲမရှိ အသံုးြပုနိုင်ေအာင် ေဆာင်ရွက် ေပးထားပါတယ်။ အားသာချက် ကေတာ့ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးကို ေနာက်ဆံုးထွက် Unicode 5.2 ကို အေြခခံြပီး ဖန်တီး ထားနိုင်ခဲ့တာ ပါပဲ။ ေနာက်တခုက ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် သံုးစွဲသူေတွဟာ မိမိ စိတ်တိုင်းကျ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးဒီဇိုင်း အမျိုးမျိုးကို ေရွးချယ် သံုးစွဲနိုင်တာေြကာင့် သံုးစွဲသူေတွ အေနနဲ့ ပိုြပီး စိတ်တိုင်းကျ နိုင်ပါလိမ့်မယ်။

လက်ရှိ ထွက်ခဲ့ြပီးတဲ့ ြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးေတွ မှာ ြမန်မာ တိုင်းရင်းသား စာေပေတွအတွက် ထည့်သွင်း ေပးထားတာေတွ မရှိေသးပါဘူး။ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးမှာ အဲ့တာေတွကို ြဖည့်ဆည်း ေပးထားပါတယ်။ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးေတွကို ၂၀၁၀ ခုနှစ် ေဖေဖာ်ဝါရီ လေလာက်မှာ ဆိုရင် ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးစနစ် တခုတည်းနဲ့ ြမန်မာ တိုင်းရင်းသား စာေပေတွကို ဖတ်ရှု ေရးသားလာနိုင်မှာမို့ ဒါကိုလည်း ဧရာရဲ့ အားသာချက်တခု အြဖစ် ရှုြမင်နိုင်ပါတယ်။

ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးတလံုး ရှိယံုနဲ့ ြမန်မာ တိုင်းရင်းသား စာေပေတွကိုပါ ေရးသားနိုင် ဖတ်ရှုနိုင်မယ်လို့ ေြပာတာလား ?

ဟုတ်ပါတယ်။ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးတလံုး ရှိယံုနဲ့ ြမန်မာ တိုင်းရင်းသား စာေပေတွကိုပါ ေရးသားနိုင် ဖတ်ရှု နိုင်ပါတယ်။ အဲ့တာမှ ယူနီကုဒ် စာလံုးဆိုတဲ့ ြပည့်ဝတဲ့ ဖန်တီးမှုတခု ြဖစ်လာမှာပါ။ ယူနီကုဒ် စာလံုးများ ဆိုတာ မည်သည့် ယူနီကုဒ် စာလံုးတလံုး ရှိယံုမျှြဖင့် မည်သည့် ဘာသာစကားကို မဆို လွယ်လင့်တကူ ဖတ်ရှုေရးသား နိုင်ေအာင်ဆိုြပီး စံ သတ်မှတ်ချက် အြဖစ်နဲ့ ယူနီကုဒ် စံ ဆိုြပီး ေရးသားခဲ့တာပါ။ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးေတွမှာ အဲ့တာေတွ အတွက် ယူနီကုဒ် ကွန်ဆိုတီယမ်က သတ်မှတ်ထားတဲ့ ယူနီကုဒ် ၅.၂ ဆိုတဲ့ ဗားရှင်းမှာပါတဲ့ ြမန်မာစာ၊ တိုင်းရင်းသား စာေတွအတိုင်း ြပင်ဆင် ေပးထားပါတယ်။ လက်တေလာ အေနနဲ့ တိုင်းရင်သား စာေပေတွ အားလံုး အတွက် မေရးသား နိုင်ေသးမယ့် ၅၀% ဖတ်ရှုနိုင်ပါတယ်။

ယူနီကုဒ် စာလံုးဆိုတာ လူမျိုးတမျိုး၊ စာေပ တခုအတွက် ဖန်တီးေပး နိုင်ယံုမျှနဲ့ ြပည်စံုတယ်လို့ မဆိုလို ပါဖူး။ ြမန်မာ ယူနီကုဒ် ဆိုတာနဲ့ ြမန်မာ ယူနီကုဒ်အတွက် ေပးထားတဲ့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ ဗားရှင်းအလိုက် အချက်အလက်ေတွ အားလံုး ပါဝင်မှသာ ြပည်စံုတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ လက်ရှိမည့်သည့် ြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးကမျှ ြမန်မာ တိုင်းရင်းသား စာေပေတွအတွက် ထည့်သွင်း ေပးထားတာ၊ ေရးသား ဖတ်ရှုနိုင်ေအာင် စွမ်းေဆာင် ေပးေနတဲ့ သူေတွ မရှိသေလာက် ပါဘဲ။ အဲဒီလို လိုအပ်ချက်ေတွ အားလံုးအတွက် ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် အဖွဲ့ဟာ သက်ဆိုင်ရာ ပညာရှင်ေတွ အားလံုးနဲ့ ေသြခာ တိုင်ပင် လုပ်ေဆာင်ေနပါတယ်။

ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးများဟာ တြခား ယူနီကုဒ် စာလံုးများလို ဝင်းဒိုးရဲ့ စံနစ်တခုခု hack ထားပါသလား။ အဲ့ဒီ အေြကာင်းေလးေတွ ေြပာပါေပးပါ ?

ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးများဟာ မည်သည့် ဝင်းဒိုးစံနစ်ကို (Windows family of operating systems) မှ ြပင်ဆင်ြခင်း (Hack) ြပုလုပ်ထားတာ မရှိပါဘူး။ အဲ့လို ြပင်ဆင်ြခင်း (Hack) ြပုလုပ်ြခင်းဟာ မှန်ကန်တဲ့ လုပ်ရပ် မဟုတ်ဘူးလို့ ယူဆ မိပါတယ်။ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် အဖွဲ့ အေနနဲ့ အင်စေတာ်လာ ဖန်တီးေပးရမှာလည်း ေဖာင့်နဲ့ လက်ကွက် ၂မျိုးထဲကိုသာ အလွယ်တကူ သံုးစွဲနိုင်ေအာင် လုပ်ေဆာင် ေပးထားသာ ြဖစ်ြပီးေတာ့ သံုးစွဲသူ ပိုင်ရှင်များ (USER) ရဲ့ ခွင့်ြပုချက် မရှိဘဲ၊ မည်သည့် အချက်အလက် များကိုမှ ြပင်ဆင်ြခင်း၊ ထည့်သွင်းြခင်း မရှိပါဘူး။ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် အင်စေတာ် (Ayar Installer) ေတွရဲ့ ဖိုင်ဆိုဒ်ကို ြကည့်မယ်ဆိုရင် သိသာပါတယ်။ ၁ အမ်ဘီ(1MB)ေတာင် မြပည့်ပါဘူး။ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ်အဖွဲ့ အေနနဲ့ တြခား ဖန်တီးထားခဲ့တဲ့ သူေတွလို ပိုင်ရှင်ရဲ့ နည်းပညာဆိုင်ရာ အားနည်ချက်ေတွကို အခွင့်ေကာင်းယူြပီး၊ မည်သည့်အခါမှ လုပ်ေဆာင်မှာ မဟုတ်သလို၊ သံုးစွဲမည့်သူေတွ အတွက် လိုအပ်မယ့် အချက်အလက် ေတွကို နည်းပညာ ေထာက်ကူြပု စာမျက်နှာကသာ သံုးစွဲမည့်သူေတွ အတွက် အမှန်တကယ် လိုအပ်မယ့် အချက်အလက်ေတွကို ေရးသားတင်ြပ ေပးသွားမှာသာ ြဖစ်ပါတယ်။

ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် အဖွဲ့ သံုးစွဲေနသူ ပိုင်ရှင်များရဲ့ နည်းပညာဆိုင်ရာ အားနည်ချက် ေတွကို အခွင့်ေကာင်းယူြပီး၊ မိမိ ဖန်တီးထားတာမှ ေကာင်းတယ် အဆင်ေြပတယ်လို့ ထင်တတ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်း မဟုတ်ပါဘူး။ အထက်မှာ ေြပာခဲ့သလို လိုအပ်ချက်ေတွ အရ စုစည်း ဖန်တီး ေပးထားခဲ့မို့လို့ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးစံနစ်ေြကာင့် မည်သည့် ကွန်ြပူတာ စံနစ်ကိုမှ ထိခိုက် ဖျက်ဆီးစရာ မရှိပါဘူး။ အဲ့ေလာက်နဲ့ဘဲ လံုေလာက်ြပီ ထင်ပါရဲ့။

ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် အဖွဲ့ အေနနဲ့ စာဖတ်သူေတွကို တြခား ဘာများ ေြပာချင်ပါေသးလဲ? ေြပာစရာ ေတွများ ရှိပါေသးလား ? ေြပာစရာများရှိရင် ေြပာပါလား ?

ယူနီကုဒ် စာလံုးေတွဟာ မတူညီတဲ့ လိုအပ်ချက်ေတွ ရှိြကတဲ့ လူေတွ အားလံုးအတွက် ြခံုငံု လုပ်ေဆာင်ရတာ ြဖစ်လို့ လူတိုင်း အတွက် ေဒါင့်ေပါင်းစံုမှာ ရာနှုန်းြပည့် အဆင်ေြပေအာင် လုပ်ေပးနိုင်ဖို့ ဆိုတာ မြဖစ်နိုင် သေလာက်နီးပါး ခက်ခဲပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ဒါကိုပဲ ေကာင်းေသာ စိန်ေခါ်မှုတခု အြဖစ် ဧရာ ယူနီကုဒ် အဖွဲ့က ခံယူြပီး၊ ေအာင်ြမင်မှု မရ-ရေအာင် မြဖစ်မေန ေကျာ်လွှားြကဖို့ သံန္နိဌာန် ချထားြကပါတယ်။ သို့ေသာ် အဲဒီလို ေအာင်ြမင်မှုမျိုးကို ရနိုင်ဖို့ ဆိုတာက ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် အဖွဲ့ အေနနဲ့ ယူနီကုဒ် စာလံုးေတွကို သံုးစွဲြကသူေတွ ထံကေရာ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ်အဖွဲ့ ြပင်ပက ယူနီကုဒ် ပညာရှင်ေတွ ထံကပါ အြကံေပး ကူညီမှုေတွ လိုအပ်ပါတယ်။

ေစာေစာက ေြပာခဲ့သလိုပဲ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးေတွကို ဖန်တီး တီထွင်တာဟာ စီးပွားေရး အကျိုးအြမတ် တစံုတရာ အတွက် မဟုတ်ပဲ တိုင်းရင်းသား စာေပများ အပါအဝင် ြဖစ်တဲ့ ြမန်မာ စာေပေလာက၊ ြမန်မာ ကွန်ြပူတာ နည်းပညာ ေလာကနဲ့ (ဘေလာ့ဂ်ဂါများ အပါအဝင်) ြမန်မာ အင်တာနက် ေလာကတို့ကို နိုင်ငံတကာ အဆင့်မီ ဖွံ့ြဖိုးတိုးတက် ေစချင်တဲ့ ေစတနာနဲ့ ဖန်တီး တီထွင်ခဲ့တာ ြဖစ်ပါတယ်။ ဒါေြကာင့် ဒီသေဘာထားမျိုး ရှိသူ မည်သူမဆိုရဲ့ အားေပးကူညီမှုကို ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် အဖွဲ့က တန်ဘိုးထားြပီး ြကိုဆိုပါတယ်။

ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် အဖွဲ့ဟာ ၂၀၀၉ ခုနှစ်မှာ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးများ ြဖစ်ေြမာက်ေရး အတွက် စတင် ေဆွးေနွးတိုင်ပင် ခဲ့တဲ့ ရလဒ်ေတွကို အေကာင်အထည် ေဖါ်ခဲ့တာသာ ြဖစ်ပါတယ်။ လာမည့် ၂၀၁၀ ေဖေဖါ်ဝါရီမှာ ထပ်မံေတွ့ဆံု စည်းေဝးြကြပီး၊ အားနည်းချက် အားသာချက်ေတွကို ြပန်လည်သံုးသပ်ြပီး၊ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုး သံုးစွဲသူေတွ အတွက် အေကာင်းဆံုးေသာ ရလဒ်များ ေပးသွားနိုင်ေအာင် ြကိုးစားေနပါတယ်လို့ ေြပာလိုက်ပါရေစ။

Microsoft မဟုတ်ဘဲ Mac ေခါ် မက်ကင်ေတာ့ရှ် တို့ လင်းနတ်တို့ မှာေရာသံုးလို့ ရပါသလား ?

Mac မှာ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးေတွကို အသံုးြပုတဲ့ အခါ Adobe အုပ်စုဝင် application ေတွြဖစ်ြကတဲ့ Photoshop, InDesign နဲ့ Illustrator တို့ကလွဲလို့ တြခား application ေတွမှာ ligature ြပဿနာေတွ ရှိေနဆဲ ြဖစ်ပါတယ်။ Mac မှာသံုးတဲ့ Internet browser ေတွမှာလည်း ligature ြပဿနာေတွ ရှိေန ပါေသးတယ်။ ဒါေပမယ့်လည်း Mac Internet browser ေတွမှာ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ် စာလံုးေတွကို သံုးမယ်ဆိုရင် Safari သံုးတာက Firefox သံုးတာထက် ပိုြပီး အဆင်ေြပပါတယ်။ Mac application ေတွနဲ့ browser ေတွ အားလံုးမှာ ဧရာြမန်မာ ယူနီကုဒ ်စာလံုးေတွကို အခုထက် ပိုြပီး အဆင်ေြပေြပ သံုးနိုင်ေအာင် ဧရာယူနီ ကုဒ် အဖွဲ့က ဆက်လက် ြကိုးပမ်းေနပါတယ်။